Alvorens aan onze reis door de tijd te beginnen, willen wij uw aandacht vestigen op de vele beroepen die de juwelensmidkunst omvat. Velen van ons denken dat de termen "goudsmid" of "zilversmid" verwijzen naar de materialen die deze ambachtslieden gebruiken. De term wordt echter gebruikt om aan te geven wat ze maken, niet waarmee ze het maken.

Maar wat is dan het verschil tussen een goudsmid en een zilversmid? Hoewel het verschil tussen beide ambachten niet duidelijk is omschreven, richt een goudsmid zich meer op kleine voorwerpen, zoals sieraden of kunstvoorwerpen. Een zilversmid daarentegen maakt vooral gebruiksvoorwerpen, zoals bestek, kroonluchters en kelken. Om verwarring te voorkomen, gebruiken de meeste mensen liever de term "edelsmid".

Juwelensmeden heeft een lange geschiedenis. Maar sieraden werden al gemaakt voordat dit beroep bestond. Juwelen zijn in feite zo oud als de mensheid zelf. De technieken voor het maken van sieraden ontwikkelden zich in de loop der jaren, en daarmee ook hun betekenis en doel.

In het oude Egypte waren sieraden geen teken van status of rijkdom. Rijk of arm, man of vrouw, jong of oud: iedereen droeg sieraden. Juwelen hadden echter ook een ander doel dan versiering. Ze werden bijvoorbeeld vaak gebruikt om handel mee te drijven. Maar juwelen waren ook geliefd als militaire onderscheiding, diplomatiek geschenk of als amulet.

Wist u dat de oude Egyptenaren al gebruik maakten van technieken als gieten, solderen en metaal hameren? Zelfs de complexe granulatietechniek, waarbij goud in kleine korrels wordt gestold om ze op het juweel te versmelten, werd al toegepast. Deze techniek werd door de Etrusken tussen 600 en 480 voor Christus geperfectioneerd en werd later door smeden in de Middeleeuwen overgenomen.

In het oude Griekenland van 1400 voor Christus werden goud, diamanten en andere edelstenen gebruikt om sieraden te maken. De juwelen waren niet bedoeld om dagelijks te dragen, maar om mee te pronken bij speciale openbare gelegenheden. In tegenstelling tot het oude Egypte werden juwelen hier gebruikt als symbool van macht en rijkdom.

Ook de oorsprong van het woord 'diamant' komt uit de oude Griekse cultuur. De Grieken geloofden dat diamanten de tranen van de goden waren en noemden deze edelsteen 'adamao', wat vertaald kan worden met 'ik tem' of 'ik onderga'. Het woord 'adamas' wordt in het Oudgrieks vaak vertaald als 'onoverwinnelijk'. Een uitstekende woordkeuze, want diamant is het hardste materiaal dat de mens kent.

Ook het woord 'karaat', waarmee het gewicht van goud en diamant wordt aangeduid, is terug te voeren op het Oudgrieks. Zij ontdekten dat de zaden van de johannesbroodboom een constant gewicht hadden van ongeveer 0,2 milligram. Daarom werd het zaad, in het Grieks "keration" genoemd, gebruikt als gewichtseenheid.

Net als de mensen uit het oude Griekenland droegen de Romeinen veel juwelen. Er was echter een verschil in functie van de juwelen die mannen en vrouwen droegen. Vrouwen droegen juwelen om hun schoonheid te accentueren en hun outfit te verfraaien, terwijl mannen alleen nuttige juwelen droegen, zoals kledingspelden en zegelringen.

Griekse juwelen vormden een sterke inspiratiebron voor Romeinse juwelen, maar Romeinse juwelen waren zwaarder en luxueuzer, en dus duurder. We kunnen gerust stellen dat we de gouden armband aan de Romeinen te danken hebben. Ze werden zowel om de pols als om de bovenarm gedragen, en waren vaak versierd met slangen en leeuwenkoppen. De in het oude Griekenland populaire ontwerpen, zoals honden of bladeren, werden echter ook in Romeinse sieraden veel gebruikt.

De echte doorbraak van de diamanten armband kwam een paar eeuwen later. Meer bepaald rond 1820 in Parijs. De praktijk van het layeren van verschillende armbanden ontstond rond dezelfde tijd. Een trend die vandaag de dag nog steeds populair is.

Als we de Middeleeuwen naderen, kunnen we het vervaardigen van sieraden als een "kunstvorm" gaan bestempelen. De Middeleeuwen waren ook een belangrijke periode voor het beroep van goud-, zilver- of juwelensmid. De opkomst van steden in het Europa van de 14e eeuw viel samen met de opkomst van gilden en ambachtslieden.

Beroepen, zoals edelsmeden, werden gereglementeerd. Dit betekende dat aan bepaalde voorwaarden moest worden voldaan voordat iemand dit ambacht mocht uitoefenen. Vaak was een van de voorwaarden dat men moest afstammen van een goudsmidsfamilie. In die tijd was het gebruikelijk dat beroepen van generatie op generatie werden doorgegeven.

De Middeleeuwen waren een belangrijke periode voor zowel goud als diamant. Diamanten wonnen aan populariteit omdat men geloofde dat ze geneeskrachtige eigenschappen hadden. Bovendien begon men in deze periode voor het eerst diamanten te slijpen. Tot dan toe werden diamanten alleen gebruikt in hun natuurlijke, ruwe staat.

Aan het einde van de middeleeuwen begon een nieuwe traditie: de diamanten verlovingsring. Toen het Romeinse Rijk viel, leek het erop dat de traditie van het uitwisselen van trouwringen zou uitsterven. De traditie herleefde in de 12e eeuw, maar het zou nog een paar eeuwen duren tot de eerste diamanten verlovingsring werd gemaakt in 1477.

In 1477 was Maria van Bourgondië de eerste die een diamanten verlovingsring om haar vinger droeg. De kleindochter van Filips de Goede was, als enige dochter van Karel de Stoute, de meest begeerde bruid van West-Europa. Toen haar vader onverwacht was overleden, erfde zij immers het Bourgondische Rijk en de politieke macht die daarmee gepaard ging.

Op 19-jarige leeftijd werd zij de machtigste vrouw van Europa, wat haar de bijnaam 'Maria de Rijke' opleverde. Zoals u zich kunt voorstellen, was er geen tekort aan huwelijkskandidaten. De oorlog met Frankrijk deed de Vlamingen echter beseffen dat ze een sterk bondgenootschap met een ander land nodig hadden. Toen een Duitse delegatie in 1477 Brugge bezocht, werd Maria daarom beloofd aan Maximiliaan van Oostenrijk.

Voor beide partijen had deze verbintenis vele voordelen waar alle bruiden ook vandaag nog van profiteren. Maximiliaan was de eerste echtgenoot in de geschiedenis die zijn toekomstige vrouw een diamanten verlovingsring gaf. Er werd een trend gezet en de hogere sociale klassen lieten niet lang op zich wachten om zijn daden te kopiëren.

Het duurde een aantal eeuwen voordat dit gebruik werd overgenomen door de lagere klassen. De verschuiving kwam in 1870, toen diamantmijnen werden ontdekt op het Afrikaanse continent. Het aanbod van diamanten nam toe en daarmee ook de vraag en de productie.

Bent u op zoek naar een diamanten verlovingsring in goud om uw eigen verhaal mee te schrijven? Blader door onze uitgebreide collectie of neem contact op met de experts van BAUNAT.